در زمانهاي قديم چيزي به نام صنايع دستي به مفهوم و مصرف امروزي وجود نداشت. بلکه شاغلين در حرفه هاي مختلف از روي ذوق و هنر استعدادي خود جنبه هاي زيباسازي به محصولات خود مي دادند. پس ريشه صنايع دستي را مي بايست در استادان مشاغل قديمي مختلف يافت که به منظور تامين روزي خود و خانواده و همچنين به منظور نياز مصرف کننده دست به توليد محصولات مي زدند. نه براي تزئين صرف و دکوراسيون. 
مردم هر منطقه از روي وجود زمينه توليد و يا استعداد و شرايط جغرافيايي طبيعي محل سکونت خود دست به توليد محصولات مورد نياز زندگي خود مي زدند و براي جبران محصولات ديگري که دچار کمبود پان بودند به ناچار با برقراري ارتباط با ديگر مردم به عرضه محصولات مي پرداختند. 
براي نمونه در قديم کرباس بافي و توليد کبريت جز محصولات اهالي روستاي کهک بود و براي عرضه اين محصولات به بسياري از نقاط دور و نزديک سفر مي کردند. همين موضوع باعث مي شد استاداني در حال رفت و آمد به ديگر مناطق باشند. 

آهنگري 
يکي از شاخص ترين استادان آهنگري که براي ساخت ابزار آلات کشاورزان از تفرش به منطقه رودبار سفر مي کرد مرحوم استاد اکبر حاجيان آهنگري مستعد و مبتکر بود که حتي با وجود بي سوادي وقتي پاي پياده به روستاهاي رودبار مي رفت و سفارش و يا بيعانه مي گرفت و ماهها بعد محصولات ساخته شده را براي تحويل به آنجا مي برد. اسامي همه افراد و تمامي حساب و کتابها را در حافظه خود نگاه مي داشت. استاد حاجيان بعدها يک کارگاه آهنگري ثابت در بازار ترخوران به راه انداخت و تا سن 83 سالگي به ساخت ابزاري مانند : انواع قيچي – داس- تبر- تيشه- کلنگ – شانه قالي بافي- انواع کارد و چاقو پرداخت. کاردهاي ساخت ايشان در سطح استان مرکزي معروف است. استاد حاجيان در آخرين ماه هاي عمر خود هم مجبور بود چکش سنگين بر آهن گداخته بکوبد زيرا حق و حقوقي به نام بازنشستگي براي چنين استادان بزرگي وجود ندارد. 

گيوه دوزي 
بدون کفش زير پا نمي توان به کار فعاليت پرداخت. استادان گيوه دوز زيادي در محله ترخوران (بازار) وجود داشتند و به توليد گيوه هاي محکم و دست و دوز مي پرداختند که جوابگوي کار کشاورزان در مزارع و بيابان باشد. استاد عباس فضلي از آخرين و بهترين گيوه دوزان تفرش محسوب مي شود. 

تنور سازي 
در هر خانه وجود يک تنور بسيار واجب بوده و خانه قديمي را نمي توان يافت که در آن تنوري نصب نشده باشد . فن ساخت تنور بسيار خاص و متقاوت بوده و با آن که از گل ساخته مي شود اما مراحل ساخت آن هيچ شباهتي به سفالگري ندارد. مر حوم استاد ولي اله قاسمي از آخرين و بهترين تنور سازان تفرش و يا حتي استان مرکزي بود و چقدر افسوس که اين اساتيد ماهر شاگردي ندارند که علم و هنر خود را به نسل هاي آينده انتقال دهند. 

قاليبافي و گليم بافي 
قاليبافي را مي توان گل سرسبد هنر ايراني دانست و در جهان به آن افتخار کرد. قاليبافي و گليم بافي در زمانهاي قديم در اين منطقه داراي رونق خاصي بود . در سه منطقه رودبار – تفرش – فراهان سه سبک و نقش متفاوت وجود داشت هرکدام داراي نقش انحصاري براي خود بودند مانند نش بازرجان – فيض آبادي و فراهان که داراي شهرت جهاني نيز هستند. اما افسوس که توليد و بافت قالي در اين سه منطقه تقريبا به صفر رسيد ه است. 
مس 
در استان مركزي از قديم حرفه مسگري رايج بوده است اما امروزه با روي كار آمدن ظرف هاي استيل، ملامين، بلور و چيني ، اين صنعت با ركود بسيار روبرو شده است.
در اراك به جز معدود استادان قديمي ، ديگر كسي به اين حرفه اشتغال نمي ورزد. اما در شهرستان تفرش اين حرفه به صورت ديگري جلوه كرده است: ساخت ظروف مسي فانتزي و كوچك.
اساس اين كار الگوبرداري از ظروف مسي بزرگ، مانند پارچ، آفتابه، سيني، ديزي، تاس، هاون و ديگر ظروف است و در ساخت آن كه مشتمل بر 30 قطعه هستند ابزار مخصوص، حوصله و دقت بسيار دخالت دارد.
اين ظروف خيلي كوچك خيلي سريع مورد استقبال مردم و گردشگران قرار گرفت و افراد مختلفي وارد بازار اين هنر شده و مشغول توليد و عرضه اين محصولات شدند. از اينجا بود كه اين محصولات جزو هنر اختصاصي صنايع دستي و اصلي ترين سوغات هنري تفرش شد. بيشترين سازندگان اين ظروف مسي جوانان و در پاره اي اوقات زنان هستند.
طرح ساخت ظروف مسي تزئيني و كوچك حدود 30 سال پيش (1355) توسط عبدالرضا كاظمي (همراه با برادر وي داوود كاظمي) هنرمندان ناشنواي تفرشي ابداع شده است.
هم اكنون اين هنرمند ناشنوا علاوه بر ساخت ظروف مسي ، به طراحي و ساخت وسايل قديمي مانند قفلهاي عهد قاجار، ترازو و قپان، كشكول و تبرزين، چراغهاي قديمي، سماور و درهاي قديمي مي پردازد. اين محصولات در شهرهاي اصفهان، تهران، زنجان، كرمان، مشهد و بسياري از شهرهاي ايران توزيع مي شوند. متاسفانه به دليل عدم وجود بسته بندي و نداشتن اسم و رسم، اين محصولات در هر شهري به هر نامي و با هر قيمتي به فروش مي رسد.
متاسفانه اين صنعت زيباي كهن به علت گراني مواد اوليه، نوسان بازار فروش و توجه ناكافي سازمان صنايع دستي ، رونق اوليه خود را به عنوان يك حرفه از دست داده و به حرفه اي تفنني و سرگرم كننده تبديل شده است. اين وظيفه ماست كه با حمايت ها و همفكري خود دست به اقداماتي بزنيم تا بتوانيم اين صنعت را به جايگاهي كه بايد داشته باشد برسانيم.



معرق با ساقه گندم
سرکار خانم بينا در حال حاضر مشغول به انجام اين هنر هستند و تابلوهايي را با استفاده از ساقه گندم تهيه مي نمايند.

خط و خوشنوسي از ديگر هنرهاي مردم تفرش بايد به خوشنويسي اشاره کرد که اساتيد و بزرگان زيادي را در اين زمينه داشته ايم. 

ساير : سبد بافي - گلدوزي - كبريت سازي قديم - كيسه حمام

 

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: